Religieus erfgoed Oudenbosch
Men zegt wel eens dat de echte oude Oudenbosschenaren allemaal een koepel in de kop hebben. Dit groots durven, dromen en doen heeft tot een van de meest markante voorbeelden van religieus erfgoed in de lage landen geleid. Niet zomaar een Basiliek met een koepen, maar een kopie van de Sint-Pieter in het Vaticaan in Rome. Dit religieuze ensemble is in het verleden beschreven al een klein romeins dorp in de lage landen. Een langgekoesterde wens van de gemeente Halderberge die stap voor stap in vervulling raakt, is de opwaardering van dit ensemble van gebouwen en openbare ruimte naar het KlimaatVaticaan van Oudenbosch en de lage landen. In onze aanvraag KlimaatVaticaan van Oudenbosch staat het inhoudelijke thema klimaatadaptatie centraal met als ondersteunende lijn kennis en dialoog.
Omdat de samenhang tussen het ensemble van religieus erfgoed en de landschappelijke setting sterk en specifiek is, vormt het een belangrijke basis voor een plekgebonden klimaatplan. Een klimaatplan dat inzet op het temperen van hitte, droogte en wateroverlast en het versterken van de gezondheid van mens en dier. Een klimaatplan dat ook het historisch gegeven van de aanwezigheid van kwekerijen en tuinen in Oudenbosch een eigentijdse betekenis kan geven. De bijzondere kennis en hortonomie gekoppeld aan de kwekerijen kan worden ingezet om specifiek en klimaatrobuust bomenassortiment en nieuwe vormen van groen te ontwikkelen, ten behoeve van de inrichting van de openbare ruimte van het ensemble van religieus erfgoed in Oudenbosch.
Inzet van de Visieschets en Inrichtingsplannen en daarmee voor de aanvraag van de Erfgoeddeal is om met name deze samenhang; ensemble van religieus erfgoed, landschappelijke setting en hortonomie, een nieuwe eigentijdse betekenis te geven in het vormgeven van een klimaatrobuuste en verblijfsaantrekkelijke openbare ruimte. Een openbare ruimte die het verbindend kader kan vormen voor het ensemble van het religieus erfgoed.
Deze samenhang is te beschrijven aan de hand van drie principes; het zogenaamde ‘drieluik’ van het KlimaatVaticaan:
- Cultuurhistorische waarden: behouden en versterken religieuze erfgoed waarde;
- Ruimtelijke zonering: behouden en versterken ruimtelijke zones;
- Klimaatadaptatie: inzetten op leidende principes klimaatzones.
Voor het drieluik hebben we een raamwerk en methodiek ontwikkelt die de belangrijkste uitgangspunten per luik voor de herontwikkeling van alle deelgebieden beschrijft. Dit raamwerk kan tevens als een toetsingskader gebruik worden, waarbij op een wetenschappelijke manier alle deelgebieden vergelijkbaar behandeld worden. Voor de proeftuin Jan Gielenplein hebben we het raamwerk inhoudelijk uitgewerkt en een voorlopig ontwerp opgesteld.
Met betrekking tot de thema’s religieus klimaatgroen, innovatief parkeren en klimaatonderlegger/machine zien wij een grote meerwaarde in het opzetten van een verdiepend onderzoek. De Waterpoort Academy en de gemeente Halderberge in samenwerking met experts ontwikkelen dit project op drie verschillende manieren: met een leerlijn, een kennislijn en een praktijklijn. Het voornemen in dit project is om lokale kennis van de kwekerijen en vrijwilligers van het Arboretum en Stichting Behoud Basiliek te verbinden met regionale kennishouders. Hierbij wordt de kennis die is opgedaan in de leerlijn veranderd in lesprogramma’s en praktijkonderwijs.
Met een bijdrage door de Erfgoeddeal zullen we de koepel die nu nog in onze kop zit, ook daadwerkelijk kunnen realiseren. Zodat een van de meest markante voorbeelden van religieus erfgoed in de lage landen een duurzame plek in de toekomst krijgt. Het klimaatvaticaan zal een lichtend voorbeeld vormen voor de feestelijke wijze waarop oplossingen voor een gezonder, aangenamer klimaat worden geboden. Door aan een eeuwen oude tradities rond aangenaam religieus geïntroduceerd groen te vertalen naar eigentijdse aangenaam klimaatgroen dat harten raakt.